Tình trạng quá tải hạ tầng giao thông và thiếu hụt diện tích đỗ xe đang trở thành vấn đề nan giải tại nhiều thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng,… Khi dân số đô thị ngày càng gia tăng, số lượng phương tiện cá nhân cũng không ngừng tăng theo. Tuy nhiên, diện tích đất dành cho giao thông tĩnh lại không được mở rộng tương xứng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về giải pháp đỗ xe thông minh, hiện đại và tiết kiệm không gian và bãi đỗ xe tự động chính là một trong những xu hướng tất yếu.
Bãi đỗ xe tự động là hệ thống đỗ xe sử dụng công nghệ tự động hoặc bán tự động để đưa xe vào vị trí đỗ và lấy xe ra mà không cần con người trực tiếp điều khiển xe trong khu vực lưu trữ. Thay vì mất thời gian tìm chỗ đỗ, người dùng chỉ cần dừng xe tại khu vực tiếp nhận, hệ thống sẽ tự động vận chuyển xe đến vị trí trống phù hợp.
Tùy theo quy mô, nhu cầu và đặc điểm từng địa điểm, các hệ thống bãi đỗ xe tự động được thiết kế theo nhiều công nghệ khác nhau, trong đó phổ biến nhất tại Việt Nam hiện nay là:
Bãi đỗ xe tự động công nghệ xếp hình (Puzzle Parking) là hệ thống đỗ xe bán tự động sử dụng các tấm pallet di chuyển lên – xuống, trái – phải để cất xe xếp chồng lên nhau, tối ưu không gian đỗ xe. Phù hợp các tòa nhà cao tầng có diện tích để xe hạn chế, dễ lắp đặt, tiết kiệm chi phí đầu tư ban đầu.
Bãi đỗ xe tự động công nghệ Robocar, hay hệ thống đỗ xe tự động di chuyển pallet là hệ thống đỗ xe tự động hoàn toàn. Xe được đưa vào hệ thống pallet tự động, được robot điều khiển để di chuyển đến vị trí đỗ. Tăng tốc độ xử lý và giảm tối đa sự can thiệp của con người.
Sử dụng robot nâng, hạ và di chuyển xe một cách chính xác và linh hoạt. Đây là công nghệ cao, thường được triển khai tại các khu đô thị thông minh hoặc tòa nhà cao cấp.
Hệ thống bãi đỗ xe tự động giúp tối ưu hóa diện tích bằng cách sắp xếp xe theo chiều đứng và chiều ngang, thay vì cần lối đi và khoảng trống như bãi xe truyền thống. Nhờ đó, mật độ đỗ xe có thể tăng lên gấp 2–5 lần, đặc biệt phù hợp với các khu đất nhỏ, hẹp hoặc ở trung tâm đô thị.
Người lái xe không cần điều khiển vào khu vực đỗ, giúp hạn chế tối đa các va chạm, trầy xước trong quá trình vào – ra xe. Xe được cố định bằng các khay hoặc robot, hạn chế tối đa các rủi ro hư hại do va đập. Hệ thống cũng được tích hợp nhiều cảm biến an toàn và công nghệ điều khiển tự động hiện đại.
Người dùng chỉ cần dừng xe tại điểm tiếp nhận, việc đưa và lấy xe sẽ được thực hiện hoàn toàn tự động, trung bình chỉ mất 1–3 phút. Không còn tình trạng vòng vèo tìm chỗ trống hay chờ đợi người khác lấy xe như ở bãi đỗ truyền thống.
Hệ thống bãi đỗ xe tự động được vận hành bằng phần mềm, camera và cảm biến, giúp giảm hoặc loại bỏ hoàn toàn nhu cầu thuê nhân viên bảo vệ, nhân sự điều phối bãi đỗ. Chi phí vận hành và bảo trì cũng được tối ưu nhờ tính tự động hóa cao.
Với quy trình đỗ và lấy xe nhanh chóng, người lái không cần nổ máy lâu hay chạy vòng quanh tìm chỗ đỗ, từ đó giảm lượng khí thải CO₂ ra môi trường. Bãi đỗ xe tự động là một phần quan trọng trong mô hình đô thị xanh – thông minh mà nhiều thành phố đang hướng tới.
Tại Việt Nam, bãi đỗ xe tự động đã bắt đầu được triển khai tại các thành phố lớn, trung tâm thương mại, bệnh viện, trường học và khu đô thị mới. Đặc biệt, các dự án bãi đỗ xe tự động nhiều tầng, lắp đặt trong khu vực trung tâm đang được quan tâm nhờ khả năng tối ưu diện tích sử dụng đất.
Với tốc độ đô thị hóa nhanh chóng, cùng định hướng phát triển đô thị thông minh, thị trường bãi đỗ xe tự động tại Việt Nam được đánh giá là giàu tiềm năng trong 5–10 năm tới. Các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực hạ tầng giao thông, bất động sản và tự động hóa hoàn toàn có thể xem đây là cơ hội đầu tư mang tính dài hạn và bền vững.
